EERDEN M VAN (2000) De Pechora-delta in Rusland: vogels van een onbedorven ecosysteem. LIMOSA 73 (4): 154-154.

Resultaten zijn besproken van vijf jaar samenwerking tussen RIZA, het Russische Institute of Biology in Syktyvkar en het Ecological Committee in Nar'yan Mar. Het onderzoek betreft het gebied van de delta van de rivier Pechora; de grootste naar het noorden afwaterende rivier in het Europese deel van Rusland. In dit verhaal is bijzondere aandacht gegeven aan de positie van de vogels in het gebied. Achtergrond voor de Nederlandse belangstelling voor het gebied begon doordat bekend werd dat een groot aantal van de in Nederland en West-Europa overwinterende watervogels in het gebied broeden. Er is dus sprake, via de vogels, van een directe band tussen de toestand van het watersysteem in Rusland en dat in Nederland. Door de fysisch-geografische eigenschappen van rivier en deltasysteem te vergelijken, werd duidelijk dat er meer overeenkomsten moesten zijn tussen de Rijndelta en die van de Pechora. De nagenoeg ongestoorde situatie waarin de Pechora delta zich bevindt was daarom een extra reden het ecosysteem van water en land beter te willen leren kennen. De achterliggende gedachte daarbij was de mogelijke toepassing van kennis uit het referentiegebied bij het ecologisch herstel van watersystemen in Nederland. In vergelijking met andere rivierstelsels valt op dat in hydrografische zin de Pechora geheel niet gereguleerd is. Van zijn oorsprong in de Oeral tot aan de monding in de Barentsz Zee zijn geen dammen, stuwen, polders en dijken te vinden. In Europa tegenwoordig een bijzondere situatie die vanuit de optiek van natuurbehoud uniek is, maar ook vanuit oogpunt van potentiele bron van kennis van watersystemen van groot belang is.

In de studie, waaraan door ongeveer twintig auteurs vanuit de beide landen is gewerkt, wordt een beeld geschetst van de ecologie van water- en landsystemen in de delta. Van plankton tot zoogdieren, van bedreigingen bovenstrooms tot lokale problematiek is gepoogd een integrale basisbeschrijving van het systeem te maken. Daarbij is steeds de benadering gevolgd de drie hoofdlandschappen (rivierdal, stuwwal complex en kustvlaktel als leidraad te gebruiken bij de beschrijvingen. In vergelijking met de Nederlandse situatie is duidelijk geworden hoe belangrijk de waterkwaliteit is voor het voorkomen van aquatische organismen. Bepaalde groepen kieuwpootkreeftjes bijvoorbeeld zijn in Nederland uitgestorven vanwege het ontbreken van het juiste leefklimaat in het water door toedoen van de mens. Ze spelen een duidelijke rol in de voedselketen voor vissen en watervogels. Daarnaast is duidelijk geworden hoe complete landschappen en watersystemen van betekenis zijn als leefgebied voor met name vogels en zoogdieren. Voor het formuleren van randvoorwaarden voor habitatcompleetheid, trofiegraad en succesvol ecologisch herstel in Nederland is deze kennis van grote betekenis. Aan de hand van beelden uit het gebied is een overzicht gegeven hoe het landschap en de daarin levende vogels eruit zien. Met name de watervogels stonden daarbij centraal omdat zij de grootste waarde vanuit het internationale natuurbehoud vertegenwoordigen. Maar ook de steltlopers, zangvogels en roofvogels zijn aan bod gekomen. Doordat het gebied geen wegen kent, moest het vervoer door de lucht gebeuren. Door expedities te houden in het studiegebied vanuit een basiskamp was het mogelijk de benodigde gegevens te verzamelen.

De basis die nu voorligt is goed bruikbaar voor het formuleren van een beheersplan nu een groot deel van het gebied de status van beschermd natuurgebied heeft gekregen. Ook dient het als startpunt om toekomstig werk in deze regio te formulerend Het is duidelijk dat de Pechora delta een van de belangrijke schakels is in de keten van wetlands die Nederland en Rusland verbindt.

[gratis pdf] [english summary]