KONING FJ (2005) THEMADAG 'PROOI-PREDATORINTERACTIES BIJ VOGELS': Bosuilen en hun vijanden. LIMOSA 78 (2): 79-80.

De aanwezigheid en talrijkheid van een diersoort wordt bepaald door een groot aantal factoren zoals klimaat, landschap, vegetatie en samenstelling van de fauna. De samenstelling van het gilde van de predators is een nog weinig bestudeerd onderwerp. In deze ruim 40 jaar volgehouden studie in de Amsterdamse Waterleidingduinen had de auteur het geluk dat zich meerdere malen nieuwe predators meldden in zijn studiegebied. Sommigen veroorzaakten ware revoluties. De bestudeerde Bosuilen moesten zich steeds weer aanpassen aan veranderende omstandigheden. Bosuilen zijn echte standvogels die hun eenmaal gekozen territorium in hun soms lange leven (tot 18 jaar) zelden of nooit verlaten. Ook tijdens extreme voedselschaarste doen ze dat niet, maar dan wordt er geen energie gestoken in de productie van eieren. Het gevarieerde menu bestaat uit muizen, vogels, Konijnen, insecten, wormen en kikkers, afhankelijk van het seizoen.
      Vanaf 1961 werden in het studiegebied alle uilen, roofvogels en andere predators jaarlijks geteld om een inzicht te verkrijgen in de schommelingen in de aantallen (figuur 1). Ook werden van alle soorten prooiresten verzameld om inzicht te verkrijgen in hun voedselkeuze. In deze periode veranderde de samenstelling van de populatie predators aanzienlijk. Soorten als Vos, Sperwer, Buizerd en Havik verschenen en namen hun deel van de voorraad prooidieren. De meeste soorten roofdieren (zowel gevederd als behaard) verschillen onderling in hun voedselkeuze en vertonen weinig voedselconcurrentie. In deze studie bleek dat een generalist als de Bosuil wel degelijk zijn menu moet aanpassen als andere vleesminnende gildeleden hun intrede doen. De Vossen reduceerden de aantallen Konijnen die vroeger de belangrijkste voedselbron waren voor de Bosuil tijdens het grootbrengen van de jongen. De Bosuilen wisten hun menu aan te passen maar moesten opnieuw overschakelen toen vogelbejagende soorten zoals Sperwer en Havik ten tonele verschenen. Op het gebied van huisvesting bleek de Kauw een geduchte concurrent. Binnen enkele jaren wisten Kauwen van bijna de helft van alle paren op slinkse manier de nestkast over te nemen. De komst van andere roofvogels kan ook een directe bedreiging voor een bepaalde soort zijn. De Havik is mogelijk van grote invloed op het wel en wee van de Bosuilen. Demografische gegevens zoals emigratie, immigratie en leeftijdsopbouw vertonen opmerkelijke veranderingen sinds de komst van de Havik. De bestudeerde populatie is veranderd van een bron- in een putpopulatie.

[gratis pdf] [english summary]