VOSKAMP P & ZOETEBIER D (1999) De Kwak Nycticorax nycticorax als broedvogel in de uiterwaarden van de IJssel: territoria, nesten, habitat en gedrag. LIMOSA 72 (4): 133-142.

Broedgevallen van Kwakken in Nederland zijn een bijzonderheid te noemen. Hoewel in vorige eeuwen de Kwak waarschijnlijk met minstens enkele duizenden paren een redelijk talrijke broedvogel was (Vera 1988), is het huidige voorkomen in Nederland beperkt tot hooguit een tiental territoria, waarbij een deel van de paren uit gevangenschap afkomstig is (Erhart & Kurstjens 2000). Broedende Kwakken werden de laatste twintig jaar vastgesteld in een aantal verschillende gebieden, waaronder de Brabantse Biesbosch, de Nieuwkoopse Plassen, het Vechtplassengebied, het Peelgebied, de Oostvaardersplassen en op verschillende plaatsen in het rivierengebied. In de uiterwaarden van de IIssel tussen Deventer en Zwolle werden in de jaren zeventig en tachtig vrijweI jaarlijks broedverdachte Kwakken gemeld, maar werden tot 1985 nooit nesten gevonden (o.a. van den Bergh et al. 1979). In dit artikel wordt het voorkomen van Kwakken langs de IIssel in het broedseizoen besproken aan de hand van gegevens vanaf 1975. In dat jaar werden voor het eerst duidelijk aanwijzingen voor broedgevallen in het IIsseldal verkregen. In dit artikel worden de waarnemingen behandeld die aanleiding geven voor de vaststelling van territoria. Verder worden gegevens gepresenteerd over nestvondsten, het door de Kwakken gebruikte broed- en foerageerhabitat en het gedrag van de vogels tijdens het foerageren, op de nestplek en bij verstoring door mensen. Aangezien de Kwak een belangrijke rol is toebedeeld in de ontwikkeling van rivierecosystemen (Bal et al. 1995) wordt tot slot getracht aan de hand van literatuurgegevens een schatting te geven van de draagkracht van het hier bestudeerde gebied als broedgebied voor de Kwak. Tevens wordt bediscussieerd welke potenties natuurontwikkeling voor de populatie Kwakken in het gebied kan hebben.

[gratis pdf] [english summary]