WAARDENBURG PA (1980) Samenvattingen themadag Mens en roofvogels Buizerden en recreatie. LIMOSA 53 (4): 140-140.

In de broedseizoenen 1974-'77 is in het TwentsDuitse grensgebied onderzoek gedaan naar de invloed van recreatie op vestiging en broedsucces van de Buizerd. De keuze van een grensoverschrijdend onderzoekgebied berustte op de vooronderstelling dat de recreatiedruk in de Nederlandse bossen hoger zou zijn dan in de Duitse, vanwege verschil in inwoneraantallen van de omliggende plaatsen (in het Nederlandse deel dus hoger dan in het Duitse deel). Het onderzoekgebied omvatte 104 km' (Nederlandse deel 38 km', Duitse deel 66 km') met een bos-veld verhouding van c. 1:4. Grotere bossen (waarin hoofdzakelijk gerecreëerd werd) bestonden voornamelijk uit Grove Dennen.
      Uit het onderzoek naar verspreiding van de recreant in tijd en ruimte bleek:
(I) dat de recreatiedruk in een aantal Duitse bossen niet lager (en in een, vrij groot bos zelfs hoger) was dan in de Nederlandse bossen.
(2) dat recreanten hoofdzakelijk in de weekenden en met name op zondagmiddagen de bossen bezochten.
(3) dat recreanten in de bossen bijna uitsluitend weekenden over paden (er dus weinig stationaire recreatie plaatsvond).
(4) dat de recreatiedruk in de loop van het broedseizoen van de Buizerd afnam (vrij hoog was in de vestigingstijd en in ei- en jongentijd geleidelijk verminderde). Uit het onderzoek naar de vestigingsplaatsen van de Buizerd bleek:
(I) datde dichtheid nauwelijks verschilde in het Nederlandse en Duitse deel (x = 5.6 paar/10 km').
(2) dat in sommige bossen met een relatief hoge recreatiedruk (tot 25 gezinnen in minder dan I km' bos) toch buizerdvestigingen plaatsvonden.
(3) dat de vestigingen voornamelijk op meer dan 75 m van weg of pad plaatsvonden (67%, n = 202), buiten de zogenaamde "storingszone".
(4) dat 81% van de horsten in bosranden lagen, welke niet door pad of weg gescheiden worden van het open veld (in zogenaamde "open" randen).
In bossen met een relatief nauwmazig padennet (dus met de meeste bomen binnen de storingszone) kwamen zelden vestigingen voor. Een Duits bos (250 ha) met een vrij hoge recreatiedruk, maar met een relatief wijdmazig padennet en verschillende "open" bosranden, gaf in de vier onderzoekjaren .de hoogste buizerddichtheden (tot 5 paar die dan ook hoofdzakelijk buiten de storingszones broedden). Met betrekking tot het broedsucces werd het volgende gevonden:
(I) van 64 binnen de storingszone gelegen broedsels mislukte in de ei-tijd 22%; van 129 buiten de storingszone gelegen broedsels slechts 7%.
(2) horsten met jongen werden niet verlaten.
(3) deelpredatie door kraaiachtigen van overigens succesvolle broedsels (tenminste I jong uitgevlogen) welke plaats zou kunnen vinden tijdens afwezigheid van een broedvogel (dus tijdens storing), lijkt nauwelijks meer plaatsgevonden te hebben binnen de storingszone dan erbuiten: van succesvolle nesten binnen de storingszone vloog gemiddeld 2.6 jong uit, van die erbuiten gemiddeld 2.3.
      Geconcludeerd mag worden dat verstoringsgevaar (verlaten van het nest) hoofdzakelijk bestaat in de eitijd. Ais de vogels eenmaal jongen hebben lijkt het gevaar grotendeels geweken. Ook andere vormen van menselijke storing 'houtkap, ringen van de pulli) leidden in deze jongentijd niet tot verstoring. Zoals al vermeld hebben de gegevens hoofdzakelijk betrekking op broedgevallen in naaldbossen of gemengde bossen. Pure loofbossen zijn in het voorjaar aanmerkelijk doorzichtiger. In zulke door recreanten bezochte bossen is vestiging voor een Buizerd-paar waarschijnlijk minder aantrekkelijk en is het verstoringsgevaar in de ei-tijd vermoedelijk groter i.v.m. het op grotere afstand afvliegen van de broedvogel (in naaldbossen c. 40 m, in loofbos vaak meer dan het dubbele) bij nadering van de horst door een mens. Ais de bomen in blad zijn liggen de horsten vaak beter verscholen dan in naaldhout, maar dan zijn de jongen meestal reeds geboren.

[gratis pdf] [english summary]