ROODBERGEN M, TEUNISSEN W, GOEDHART P & SCHEKKERMAN (2010) Themadag 'Weidevogels tussen krimp en kramp': 'Bezoekeffecten en nestbescherming bij weidevogels'. LIMOSA 83 (4): 187-187.

Weidevogelpopulaties in Nederland nemen steeds sneller in aantal af, on- danks bescherminsmaatregelen zoals reservaten, beheersovereenkomsten met boeren, en de bescherming van jaarlijks ca. 150 000 nesten door vrijwillige weidevogelbeschermers. Hoewel landbouwintensivering de belangrijkse oorzaak is van deze achteruitgang, is er groeiende bezorgdheid dat de neergaande trend in recente jaren wordt veroorzaakt of versterkt door toenemende predatatie. Bescherming van legsels door vrijwilligers die ze opzoeken en markeren verlaagt nestverliezen door agrarische werkzaamheden, maar tegelijkertijd leiden de hiermee verbonden nestbezoeken tot extra verliezen door predatie. Dit blijkt uit een statistische analyse van gegevens uit twee grote weidevogel studies, met een model waarin naast de 'natuurlijke' dagelijkse overlevingskans s van een legsel ook een 'bezoekeffect' h wordt geschat dat weergeeft hoe de overlevingskans verandert op de dag waarop een nest wordt bezocht. Voorafgaand aan deze analyse hebben we met simulaties verkend hoe accuraat het model een bezoekeffect detecteert. Hieruit bleek dat s en h gedeeltelijk inwisselbaar zijn, wat het nauwkeurig schatten van deze parameters bemoeilijkt. Desondanks werd voor alle vier onderzochte soorten weidevogels in beide datasets een negatief effect van nestbezoeken op de predatiekans gevonden. Dit bezoekeffect is groter (tot 15% per nestbezoek) in gebieden met hoge predatiedruk dan in gebieden met minder predatie. Het opsporen en markeren van nesten door de vrijwilligers leidt hierdoor niet onder alle omstandigheden tot een hoger broedsucces. Eénmalige bezoeken van nesten die met agrarische activiteiten te maken gaan krijgen resulteren in een hoger uitkomstsucces dan wanneer deze nesten niet worden beschermd, maar afhankelijk van het type agrarische activiteit zullen vervolgbezoeken dit positieve effect teniet doen. Daarom bevelen wij aan om (1) nestbescherming te beperken tot die nesten die geconfronteerd gaan worden met agrarische activiteit, en (2) de legsels na het toepassen van de beschermingsmaatregel pas opnieuw te bezoeken na de verwachte uitkomstdatum (die is vast te stellen met een drijftest).

[gratis pdf] [english summary]