(2001) Recensie: Ferguson-Lees J, & Chistie DA. 2001.Raptors of the world. LIMOSA 74 (3): 116-117.

Raptors of the world. Ferguson-Lees J, & Chistie D. A. 2001, Chistopher Helm, A &C Black, Londen, ISBN 0-7136-8026-1, 992 p, Prijs £ 49,-,

Zelden zal van een ornithologisch werk zo vaak de verschijningsdatum zijn aangekondigd als van Raptors of the world, In het voorwoord gaat auteur James Ferguson-Lees in op de problemen waarvoor het redactieteam zich zag geplaatst, dillema's die leidden tot steeds hernieuwd uitstel van verschijning, JFL ving met het roofvogeldeel in de illustere Helm identification guides reeks aan in 1983, op een tijdstip dat het roofvogelonderzoek op mondiale basis net goed op gang was gekomen, De in het begin van de zeventiger jaren opgerichte World Working Group on Birds of Prey and Owls speelde in dit onderzoek een belangrijke en stimulerende rol, Ais gevolg hiervan kwamen tijdens de redactieperiode voortdurend nieuwe onderzoeksresultaten beschikbaar, Bij de oorspronkelijk opzet ging men uit van gemiddeld 500 woorden per soort. Uiteindelijk werden er dat gemiddeld 1800, met uitschieters tot boven de 6000, Van de meeste soorten werd het manuscript gesloten tussen 1995 en 1997, maar van een aantal waaronder de bedreigde, komen in de 54 pagina's tellende bibliografie recentere literatuurbronnen voor.
      Is nu na 20 jaar redactiewerk 'raptors' al bij verschijning aan weerszijden gepasseerd door de vloed van veldgidsen, monografieën, handboeken en soortgerichte speciaalstudies? Met bijna 1000 pagina's en een gewicht van tegen de 3 kilo zullen velen bij bezoeken aan goede roofvogelgebieden de voorkeur geven aan een gemakkelijke gebiedsgerichte veldgids. Echter, anno 2001 kan de kwaliteit van de meeste veldgidsen bij lange na niet tippen aan Raptars of the world. Oat geldt dan met name voor de tropische zones van Zuid-Amerika, Afrika en het Indo-Maleisische gebied, in welke gebieden 75% van de 313 behandelde roofvogels voorkomt. Afgezien van het pure plezier dat Raptors of the world zijn bezitters biedt om alle roofvogels bijelkaar te hebben, zal het boek vooral nuttig zijn als determineerhandboek voor die delen van de wereld waarvoor zelfs veldgidsen nog onvoldoende uitkomst bieden of ontbreken. De auteurs deden er dan ook goed aan consequent per plaat de soorten bijeen te brengen die wat betreft verspreiding en uiterlijk met elkaar zijn te verwarren.
      In de 80 pagina's in beslag nemende inleidende hoofdstukken staan drie bijdragen van Carl Edelstam over rui, leeftijden, zintuigen, lichaamsbouw en de functie van verenpatronen bij roofvogels. Voorts zijn er natuurlijk hoofdstukken over de taxonomie en trek. Het aspect 'conservation' komt slechts terloops ter sprake. De omstreeks 1900 van het toneel verdwenen Guadelope Caracara Palybarus lutasus is de laatste roofvogel die uitstierf zodat, verbazingwekkend genoeg, de wereld de afgelopen eeuw geen soorten verloor. Na de algemene hoofdstukken volgen de platen, 112 stuks, vervaardigd door Kim Franklin, Philip Burton en David Maed. Franklin en Burton maakten naam met onder andere bijdragen aan The Birds of the Western Palearctic. Met in totaal ruim 2000 afbeeldingen werden de meeste soorten in verschillende kleden, leeftijden, vliegend en/of rustend ruim bedeeld. Tegenover deze afbeeldingen bevindt zich een samenvatting van de soortkenmerken, een verspreidingskaartje in kleur en een tekstverwijzing. De zeer complete teksten behandelen per soort verspreiding, biotoop, veldkenmerken, verschillen met soorten die verwarring kunnen geven, geluid, voedsel, gedrag, broedbiologie, populatieomvang, variëteiten (16 bij Slechtvalk Falco peregrinus) maten en literatuur. Een gedetailleerd zwartwit verspreidingskaartje en daar waar nodig geacht ondersteunende pentekeningen completeren de tekst. Van menig soort is weinig bekend. Zo moet de Traylors Bosvalk Micrastur buckleyi, bekend van elf exemplaren verzameld in het noordoosten van Zuid-Amerika, het doen met amper een pagina. De Slechtvalk kreeg er acht. Met uitzondering van de Amerikaanse Zeearend Haliaeetus leucacephalus kiest men ervoor de Engelse soortnamen te voorzien van 'fish' inplaats van 'sea', zodat wij zullen moeten wennen aan White-tailed FishEagle Haliaeetus albicilla. Op het verspreidingskaartje van deze soort noch op dat van de Slechtvalk komt de recente areaaluitbreiding in Europa tot uitdrukking. Met 13 behandelde soorten kiekendieven wijken de auteurs af van de in 2000 door Simmons in diens Harriers of the world aanbevolen 17 soorten.
      Proficiat aan landgenoot Jan Wattel aan wie 'raptors' mede is opgedragen, vanwege zijn werk aan het genus Accipiter. Ook felicitaties voor het redactieteam en de uitgever voor de voltooiing van deze formidabele studie.

Recensie van Gerard L Ouweneel

[gratis pdf] [english summary]