(2010) Recensie: Parkin D & Knox A. 2009. The Status of Birds in Britain and Ireland. LIMOSA 83 (2): 95-96.

The Status of Birds in Britain and Ireland. D. Parkin & A. Knox 2009. C. Helm, Londen. ISBN: 978-14-0812-500-7. Harde kaft, 412 blz. Prijs € 60,-.

De Britse Eilanden (Groot-Brittannië en Ierland) behoren op ornithologisch gebied tot de meest en best onderzochte landen ter wereld. Zo verschenen er onder meer twee broedvogelatlassen (in 1976 en 1993, momenteel wordt het veldwerk gedaan voor een derde), een wintervogelatlas (1986) en een fantastische trekvogelatlas (2002). Daar is, vooral de laatste jaren, een ware hausse aan uitstekende county avifauna's bijgekomen, die de vogelwereld van een (groeiend) aantal graafschappen beschrijven. Ook zagen recent goed ontvangen avifauna's van Engeland (2005) en Schotland (2009) het daglicht. Daarnaast zijn er over dwaalgasten verscheidene boeken verschenen, waarvan de meest recente (Rare birds, where and when door Slack 2009) niet onbenoemd mag blijven. Een volledige avifauna voor geheel Groot-Brittannië en Ierland is echter alweer een tijd geleden. Dit boek is dan ook een update van de gelijknamige titel die in 1971 verscheen.
      Het boek is een klassieke avifauna in die zin dat het voorkomen van alle (bijna 600) soorten, en al hun ondersoorten, die op de Britse Eilanden zijn vastgesteld wordt beschreven. Qua uitvoering is het, in tegenstelling tot enkele andere recent verschenen nationale avifauna's in Europa zoals die van Zwitserland (zie Limosa 81-2) en Nederland (Avifauna's deel 1 en 2), tamelijk saai. Alleen één van de inleidende hoofdstukken wordt verlevendigd met foto's.
      In de 24 pagina's van het eerste deel van het boek worden geografie, klimaat, biotopen, heden en verleden van vogelstudie in de Britse Eilanden en taxonomie besproken. Dan volgt de bulk: de soortbesprekingen. Deze zijn onderverdeeld in de thema's 'taxonomie', 'verspreiding' en 'status'. De nadruk ligt bij een aantal soorten op taxonomie, soms wordt hier meer aandacht aan besteed dan aan de eigenlijke status. Soms is daarentegen niet duidelijk waarom een taxonomische bespreking juist achterwege blijft. Het meest revolutionaire is echter de volgorde van de soorten. In de inleiding wordt nog vermeld dat het boek Voous (1977) volgt, maar dat er soms flink van wordt afgeweken. Dat is een understatement. Bij de niet-zangvogels komen de zwanen, ganzen en eenden en hoenderachtigen eerst (i.p.v. de duikers), maar dat is inmiddels wel algemeen geaccepteerd. Wanneer we echter bij de zangvogels aankomen verandert de zaak. Hier is de rangschikking van de families radicaal over de kop gegaan, en waarschijnlijk zal iedere lezer geregeld de inhoudsopgave moeten raadplegen om een bepaalde soort/familie te kunnen vinden. Taxonomische veranderingen houden de gemoederen al een tijdje bezig en op dit boek afgaande blijft dat nog wel even zo!
      Als het gaat om verspreiding en status van vogelsoorten is iedere avifauna op het moment van verschijnen vaak al weer (enisgzins) achterhaald, en deze is daarop geen uitzondering. Het lijkt alsof het boek een lange productietijd heeft gekend, waardoor onwikkelingen die pakweg in de periode 2006-2008 hebben plaatsgevonden niet altijd zijn opgenomen. Ook is niet altijd duidelijk tot wanneer gegevens verwerkt zijn. Zo zijn bij de ene soort aanvullingen tot en met 2008 opgenomen, terwijl bij andere soorten (o.a. waterwild en steltlopers) de winter van 1998/99 als meest 'recente' informatie geldt.
      Feitelijke foutjes kent het boek weinig, maar de winterstatus van Pontische Meeuw Larus cacchinans en Geelpoot - meeuw L. michahellis zijn verwisseld en ook bij de taxonomische bespreking en status van de Izabelklauwieren lijkt er iets fout te zijn gegaan. Maar in een boek als dit zijn dergelijke foutjes (hoewel te voorkomen) niet onverwacht. Desondanks is het een gedegen (maar: te dure) aanvulling op bestaande kennis, die vooral zijn weg zal vinden naar serieuze vogelaars die de (taxonomische) ontwikkelingen in Europa op de voet volgen en voor liefhebbers van de vogels van de Britse Eilanden die niet kunnen wachten op de volgende broedvogelatlas.

Recensie van Gert Ottens

[gratis pdf] [english summary]