(2012) Recencie: Leisler B, ... (et al), 2011. The reed warblers; diversity in a uniform bird family. LIMOSA 85 (3): 144-144.

The reed warblers Diversity in a uniform bird family B. Leisler & K. Schulze-Hagen 2011. KNNV Uitgeverij, Zeist i.s.m. Max Planck Institut für Ornithologie. ISBN 978 90 5011 3915. 327 blz., harde kaft. Prijs € 69,95.

Na de succesvolle uitgave van het prachtige boek over de vogels van de Sahel 'Living on the edge', heeft de knnv Uitgeverij weer een Engelstalig ecologisch boek over vogels uitgegeven. Wederom met prachtige illustraties en boordevol informatie, wordt het onderwerp op een leesbare manier gepresenteerd voor geïnteresseerden en deskundigen. Het boek beschrijft alle aspecten van een op het eerste gezicht saaie groep van bruinachtige vogeltjes die meestal verborgen leven, maar de auteurs, die al vele jaren onderzoek doen naar de rietzangerachtigen, brengen de biologie, taxonomie en ecologie van deze soorten volledig tot leven. Alle aspecten van deze soortgroep komen aan de orde: taxonomie, habitat, voedsel, competitie, zang, reproductie, de strijd tussen de sexen, trek, rui en bescherming. Als je wilt weten hoe soortvorming tot in de finesses plaatsvindt of hoe soorten met parasieten omgaan, of alles wilt weten over trekstrategieën, dan is dit boek een prachtige ingang. De rietzangerachtigen zijn dan slechts de 'figuranten' die de schrijvers gebruiken om facetten van evolutie en biologie te verklaren.
      De auteurs beginnen, wellicht wat ongebruikelijk voor een wetenschappelijke publicatie maar tekenend voor hun enthousiasme, met een bloemlezing of 'tour' door de verschillende soorten en leefgebieden waarbij ze sfeervol de verschillen en diversiteit beschrijven. Het hoofdstuk over taxonomie borduurt daar op voort, en illustreert mooi hoe moderne dna-technieken en meer 'klassieke' informatie over soorten elkaar aanvullen. Het laat mooi zien dat kleine verschillen er toe doen. Bij de beschrijving miste ik wel een kaartje of tabel die illustreert waar de soorten leven. Van de Madagascar Brush Warbler kan ik me wel ongeveer voorstellen waar hij voorkomt, maar ik heb op internet moeten opzoeken waar bijvoorbeeld de Papyrus Yellow Warbler leeft. De hoofdstukken over habitat en voedsel beschrijven wederom hoe de verschillen tussen de soorten bepalend zijn voor hun leefwijze. Prachtig hoe de klimkunsten verklaard worden uit de lengte van de tenen. Een ander mooi voorbeeld van een detail dat de auteurs uitwerken is het verband tussen de lengte van de zang en hun leefwijze en habitat. Ook krijgen we een mooi overzicht van de kennis van de relaties tussen koekoeken en rietzangerachtigen en van het sociale gedrag van de Seychellenzanger. Zo komen alle aspecten van broedbiologie aan bod. In een apart hoofdstuk wordt de kolonisatie van eilanden beschreven en de gevolgen die dit heeft voor soortvorming en gedrag.
      Elk hoofdstuk begint met een sfeerimpressie of een leuke anekdote. De hoofdstukken zijn vervolgens goed geschreven en de korte alinea's nodigen uit om verder te lezen. Alles is rijkelijk geïllustreerd met prachtige, vaak zeer illustratieve foto's van details uit het leven deze soorten. Grafieken en tabellen zijn goed zelfstandig leesbaar – zelfs zodanig dat als je uitsluitend de figuren en tabellen raadpleegt – je al een belangrijk deel van de informatie kent. De teksten konden in dat opzicht naar mijn idee her en der iets korter. Elk hoofdstuk eindigt met een eigen samenvatting, waardoor wel overlap ontstaat met de samenvatting van het gehele boek. Maar los van deze kleine kanttekeningen is het een prachtig boek. Als je specifiek geïnteresseerd bent in rietzangerachtigen is het uiteraard een must. Maar ook voor iedereen die in algemene zin iets wil weten over de ecologie van vogels is het een aanrader. De auteurs zijn er zeker in geslaagd de onooglijke bruine vogeltjes in al hun verscheidenheid tot leven te brengen, en ze te laten figureren als hoofdrolspelers in het begrip van evolutie en ecologie van vogels.

Recensie van Jan van der Winden

[gratis pdf] [english summary]