STAAL J & K KOFFIJBERG (2008) Kwartels met de Spaanse slag: populatie-dynamiek van Kwartels nader geanalyseerd.. LIMOSA 81 (3): 98-101.

Kwartels Coturnix coturnix coturnix staan bekend als opportunistische broedvogels en houden er een broedstrategie op na die er op is gericht omin korte tijd grote aantallen jongen te produceren (Puigcerver et al. 1992, Guyomarc'h et al. 1998). Dat gedrag leidt tot grote aantalsfluctuaties, die ook in Nederland goed zichtbaar zijn door een in sommige jaren invasieachtig voorkomen (Bijlsma et al. 2001, SOVON 2002; figuur 1). De oorzaken van die fluctuaties zijn niet altijd even duidelijk. Plaatselijk spelen soms veranderingen in teeltplannen een rol (voorkeur voor zomergranen, recent braakgelegde percelen en extensief grasland, van 't Hoff 1991, Koffijberg 1991, Ouweneel & Strucker 1998). Op Europese schaal zijn waarschijnlijk vooral de omstandigheden in de bolwerken rond deMiddellandse Zee bepalend, waar pieken en dalen in broedsucces en vooral variatie in terreinomstandigheden (vroege oogst en ongeschikt raken van de vegetatie bij droogte) kunnen leiden tot sterke aantalsschommelingen en grootschalige verplaatsingen naar alternatieve broedgebieden (Guyomarc'h et al. 1998, Puigcerver et al. 1999). Zulke verplaatsingen zouden de sterke aantalsschommelingen in Nederland en de late aankomst in sommige jaren kunnen verklaren. Over de mate van uitwisseling tussen Kwartels uit hetMiddellandse Zeegebied en noordelijker gelegen broedgebieden is echter weinig bekend.
      Als onderdeel van een omvangrijk onderzoeksproject dat sinds 2005 in Spanje, Portugal, Marokko en Frankrijk loopt werden in juni 2008 door een Nederlands-Spaans team Kwartels gevangen en onderzocht in grootschalige akkergebieden in het Groningse Oldambt en de Drentse Veenkoloniën. In de vier eerstgenoemde landen wordt al geruime tijd onderzoek verricht aan Kwartels, die rond de Middellandse Zee intensief worden bejaagd en waar ook op grote schaal Japanse Kwartels Coturnix coturnix japonica worden uitgezet voor de jacht. Doel van het onderzoek is het ontrafelen van de complexe broedstrategie van Kwartels, de genetische en morfologische populatiestructuur en de effecten van hybridisatiemet Japanse Kwartels (Rodrigo-Rueda et al. 1997, Rodríguez-Teijeiro et al. 2003, 2006, Puigcerver et al. 2007). Nederlandse Kwartels zijn in deze context vooral interessant omdat ze aan de noordwestgrens van het Europese areaal broeden.

[pdf alleen voor leden] [english summary]