ENGELMOER M, TAAL J, WYMENGA E & KUIPERS R (2001) Aantalsafname bij de Rotgans Branta bernicla langs de Friese waddenkust. LIMOSA 74 (2): 41-56.

We hebben enkele decennia kunnen leven met de prettige gedachte dat de Rotganzen in de Waddenzee het goed deden na vele jaren van kommer en kwel. Die vette jaren zijn helaas voorbij. De jongenproductie bij de Rotgans is sinds het begin van de jaren negentig laag en de populatie wordt kleiner. Langs de Friese waddenkust verdwijnt de Rotgans onverwacht snel; veel sneller dan de algehele populatieafname. Is dit het gevolg van de 'overloopfunctie' van het Friese kustgebied of lijdt de Rotgans onder de massale opkomst van Brandganzen? Puzzelen met aantalspieken, vertrektijden, voedselkeuze, keuteldichtheden wijst er op dat de Rotgans ver/iezer is van de voorjaarscompetitie op de grasmatten van de Friese kwelders.

In Nederland is de Friese waddenkust een van de belangrijkste pleisterplaatsen voor zowel de in het voorjaar doortrekkende Rotganzen als voor overwinterende en doortrekkende Brandganzen Branta leucopsis (Koffijberg et al. 1997). De voorjaarsmaxima van de Rotgans zijn de laatste jaren echter steeds lager geworden (Engelmoer 1997, Engelmoer et al. 1998, Engelmoer et al. 2000, Koffijberg et al. 1999, Sovon Ganzen- & Zwanenwerkgroep 1998, 1999, 2000). Tot op heden worden daarvoor twee factoren verantwoordelijk geacht. In de eerste plaats lijkt de populatie in zijn geheel af te nemen als gevolg van een aantal opeenvolgende slechte broedseizoenen. Daarnaast is mogelijk sprake van voedselconcurrentie tussen Rot- en Brandgans op de voorjaarspleisterplaatsen in het Waddengebied, waaronder ook de Friese waddenkust. Sinds het voorjaar van 1995 is langs de Friese waddenkust namelijk sprake van een ware aantalsexplosie van pleisterende Brandganzen in april. De Brandganzen blijven vanaf dat voorjaar in steeds grotere aantallen pleisteren, terwijl ze ook steeds langer blijven dan tot het winterseizoen 1993/94 gebruikelijk was. In dit artikel wordt daarom een antwoord gezocht op de vraag of de aantalsafname bij de Rotgans in mei langs de Friese waddenkust voortkomt uit de algehele populatiereductie bij de Rotgans of uit de toename van de aantallen pleisterende Brandganzen in het voorjaar. Rotgans Branta bernicla

[gratis pdf] [english summary]