(2013) Recensie: Mitschke A. 2012 Atlas der Brutvögel in Hamburg und Umgebung. LIMOSA 86 (1): 47-48.

Atlas der Brutvögel in Hamburg und Umgebung Mitschke A. 2012. Hamburger avifaunistische Beiträge 39. 240 blz., prijs €15,- plus verzendkosten. Te bestellen bij: hab.versand@ornithologie-hamburg.de.

Ruim tien jaar na de Brutvogelatlas von Hamburg (Mitschke & Baumung 2001) verscheen deze nieuwe atlas, nu niet alleen van de stad Hamburg, maar ook van enkele aangrenzende gebieden in Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein, een gebied met een oppervlakte van ruim 2450 km_. Er zijn 20 bladen van de topografische kaart (TK 25) onderzocht, verdeeld in 80 kwartblokken, elk met een oppervlak van 30-32 km²(een Duits kwartblok is met 5.5 x 5.5 km een fractie groter dan een Nederlands atlasblok). In het centrum ligt de stad Hamburg met zijn 1.8 miljoen inwoners en een hoge dichtheid aan vogelaars. Van het totale beschreven oppervlak beslaat bouwland 28%, grasland 18%, bebouwing (stad, dorp, industrie enz.) 25%, bos 14%, water (Elbe e.a.) 8% en daarnaast zijn er kleinere oppervlakten oppervlakten aan heiden, groeven en zand- en slibvlakten.
      Bij de eerste atlas van 2001 werd gekarteerd in 760 kilometerhokken. Op de soortkaarten van de nieuwe atlas zijn de gegevens van deze kilometerhokken in zwarte punten geprojecteerd. Een deel van die gegevens werd geactualiseerd. Voor alle 171 broedvogelsoorten is op een kleurenkaart de dichtheid per kwartblok vastgelegd. Onder de kaart staan gegevens vermeld over het aantal broedparen en de dichtheid voor beide oppervlakte eenheden. Ook worden verspreiding, habitats en trends in het voorkomen vermeld. De atlas bevat verder een groot aantal foto's van de aanwezige landschappen.
      De lijst van de tien talrijkste broedvogelsoorten biedt voor de Nederlandse vogelaar een bekend beeld: Merel 100000 paren, Koolmees 54000, Pimpelmees 44000, Huismus 40000, Vink 38000, Winterkoning 33000, Houtduif 30000, Tjiftjaf 29000, Groenling 25000 en Roodborst 23000. Het is interessant de broedpaarschattingen voor nog een aantal soorten toe te voegen: Zanglijster 12300 paren, Stormmeeuw 8500, Grote Bonte Specht 5300, Geelgors 4500, Buizerd 1250, Kievit 950, Nachtegaal 630, Torenvalk 450, Bosuil 400, Fuut 270, Havik 160, Oehoe 28, Slechtvalk 16, Draaihals 2 en Ortolaan 1.
      In de loop van 2013 zal voor geheel Duitsland een atlas verschijnen, op een iets grovere schaal (namelijk 11 x 11 km in plaats van 5.5 x 5.5 km) dan de kartering die gebruikt werd voor de atlas van de broedvogels van Hamburg en omgeving. Dit werk biedt uitstekende vergelijkingsmogelijkheden. Iets eerder verschenen in Duitsland al atlassen voor Hessen (2010), Brandenburg/Berlijn (2011) en Beieren (2012). Voor de eerste helft van 2013 staan ze gepland voor Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen. Al deze regionale atlassen gebruiken de gedetailleerde schaal die ook in Hamburg is gebruikt. De kennis en enorme ervaring van de ornithologen in Hamburg kan een grote rol spelen bij het beheer van de natuur in verstedelijkte gebieden.

Recensie van Jules Philippona

[gratis pdf] [english summary]