MANEN W VAN (2012) Broedbiologie van de Zwarte Specht in Nederland. LIMOSA 85 (4): 161-170.

In Nederland komt vrijwel geen broedvogel voor die zo opvallend is en zo veel sporen achterlaat als de Zwarte Specht. Desondanks zijn er uit Nederland opvallend weinig harde broedgegevens over deze soort voorhanden. Dat heeft te maken met de geringe aandacht van Nederlandse vogelaars voor bossen, en met de moeite die het kost om een zwarte spechtennest de vinden en te controleren. In de afgelopen decennia is op enige schaal broedbiologisch materiaal verzameld, waarvan in dit artikel een bewerking wordt gepresenteerd.

Toen ik me in 1995 begon te verdiepen in Zwarte Spechten Dryocopus martius, kwam ik er al snel achter dat lang niet elk ogenschijnlijk bewoond nest, voorzien van staartveeg en verse houtsnippers, werkelijk een broedgeval herbergde. Aan de andere kant kon er zomaar een broedende vogel worden aangetroffen in een nest waar geen verse splinter onder was te ontdekken. Alleen door heel veel bomen (vaak tevergeefs) te beklimmen, leerde ik onderscheid maken tussen veegsporen van Holenduif Columba oenas en Zwarte Specht, en in te zien dat een vers uitgehakte holte waarin het licht weerkaatst tegen het plafond niet naar beneden doorloopt. Met het vinden of juist niet vinden van nesten begon ik bovendien in te zien dat paren er verschillende holenclusters op kunnen nahouden, waarbij in de ene cluster kan worden geslapen en in de andere gebroed. De afstand tussen door één paar bezette holenclusters kan daarbij oplopen tot 5.8 km (Christensen 2002). Dit leverde nieuwe inzichten op over de interpretatie van waarnemingen bij broedvogelkarteringen (van Manen 1995a) en over gevonden dichtheden, die bij reguliere interpretatie van karteringen soms sterk werden overschat (van Manen 1998).
      In dit artikel wordt ingegaan op dichtheid en broedbiologie van Nederlandse Zwarte Spechten en hoe die zich verhouden tot gegevens uit omringende landen, vaak verzameld in oudere bosgebieden.

[pdf alleen voor leden] [english summary]