(2007) Recensie: Sandberg E, ...(et al). 2005 Delfland - Lepelland, 16 jaar lepelaars: waarnemingen en onderzoek. LIMOSA 80 (1): 48-48.

Delfland - Lepelland, 16 jaar lepelaars: waarnemingen en onderzoek Ellen Sandberg en Vogelwacht Delft en omstreken, 2005. Tan Heck, Delft. ISBN 90-6824-017-X. 124 p. Prijs € 9,95 (plus € 2,50 verzendkosten).

De laatste jaren verschijnen er steeds meer regionale publicaties over vogels, vaak prachtig uitgevoerde avifauna's, die dankzij vele uren in het veld en achter de computer een schat aan informatie in zich bundelen. 'Delfland - Lepelland' is hierin een klasse apart: het concentreert zich helemaal op één soort. Maar het bevat dan ook alles wat men kan bedenken over Lepelaars in het Delftse!
      Stapsgewijs wordt de ecologie van de Lepelaar besproken, in zeer toegankelijke tekst en toegelicht met veel foto's en figuren. Gedrag, trek, verspreiding in Delfland, Voedsel zoeken, habitateisen, bescherming en tips voor inrichting en beheer passeren de revue. Vooral aan voedsel en foerageren wordt veel aandacht besteed; hier is veel onderzoek aan verricht en ook de prooien zelf worden onder de loep genomen. De volgorde waarin de verschillende onderwerpen aan bod komen lijkt soms wat willekeurig, maar al lezend krijg je wel het gevoel in het hoofd van een Lepelaar te kruipen. Wat de Lepelaar wil, en welke keuzes er in een lepelaar leven gemaakt moeten worden, het komt uitgebreid aan de orde.
      Het is fantastisch wat er in 16 jaar allemaal aan gegevens is verzameld: waar een (gezonde) obsessie al niet toe kan leiden! De kwalitatief goede analyses leveren interessante resultaten op. In veel grafieken en kaartjes wordt een en ander overzichtelijk weergegeven. Vanaf de vestiging van de Lepelaar in het Quackjeswater in Voorne's Duin in 1989 zijn de aantallen foeragerende vogels in Delfland nauwkeurig bijgehouden door de Vogelwacht Delft en omstreken. De grote dichtheid aan ondiepe en visrijke sloten maakt Delfland tot een geschikt voedselgebied. Met de groei van de kolonie nam het gebruikte oppervlak voedselgebied toe. Eind jaren negentig stabiliseerde het aantal kilometerhokken waar Lepelaars werden vastgesteld; de draagkracht van het gebied leek bereikt. Vanaf 2000 volgde echter een verdere toename. Het bleek dat Lepelaars steeds vaker terrein in de nabijheid van bebouwing benutten om voedsel te zoeken. Door deze aanpassing (afname van schuwheid♂) werd het potentiële voedselgebied vergroot. Nog elk jaar ontdekt de Lepelaar nieuwe foerageerplekken. Daar staat tegenover dat er alarmerend veel voedselgebied in Delfland verdwijnt. Ook dit wordt nauwgezet in beeld gebracht: 25-30%van de kwalitatief goede blokken zijn ongeschikt geworden door bebouwing, bebossing, wegen of industrieterreinen.
      Het boek biedt ook heel praktische en bruikbare handreikingen voor verbetering van het leefgebied. Hoewel er verschillen zijn tussen de verschillende foerageergebieden van Lepelaars in ons land, gaan veel van deze handreikingen ook op voor belangrijke gebieden in Noord-Holland (Waterland, Kop van Noord-Holland, Texel) en de noordwestelijke helft van Friesland. 'Delfland - Lepelland' reikt daarmee over de grenzen van Delfland heen.
      'Delfland - Lepelland'maakt ook duidelijk dat we niet achterover kunnen leunen waar het gaat om bescherming van de Lepelaar. Dat de soort een spectaculair herstel heeft laten zien laat onverlet dat er blijvende aandacht nodig is. Bescherming van de broedgebieden is niet genoeg; als we onze Lepelaars willen behouden is er ook in het buitengebied werk aan de winkel. Gezien de vele ontwikkelingen is dit een belangrijk signaal. Het boek is dan ook absoluut een aanrader voor eenieder die geïnteresseerd is in de Lepelaar en het behoud van deze prachtige soort.

Recensie van Bernd de Bruijn

[gratis pdf] [english summary]