NOORDHUIS R & TULP I (2002) Kleine Zwanen Cygnus bewickii in het IJsselmeergebied na Brouwer en Tinbergen. Is de beste tijd voorbij?. LIMOSA 75 (1): 13-24.

Het IJsselmeergebied is ook na Brouwer en Tinbergen van betekenis gebleven voor de Kleine Zwaan. De ettecten van de atsluiting van de Zuiderzee zijn echter niet de laatste belangrijke verandering die ze voor de kiezen hebben gekregen. De beschikbaarheid van waterplanten als voedsel is ook later aan sterke veranderingen onderhevig geweest. Eerst als gevolg van eutrotiering van het water en later als resultaat van de maatregelen ter bestrijding daarvan. Daarnaast lijkt ook de sterke toename van de wilde populatie Knobbelzwanen een rol te spelen.

Het hiervoor herdrukte artikel van Brouwer en Tinbergen is een van de meest opvallende artikelen die voor de oorlog in Limosa zijn gepubliceerd (Brouwer & Tinbergen 1939). Ten tijde van de oorspronkelijke publicatie was nog maar net duidelijk geworden dat de grote groepen zwanen die al voor de afsluiting van de Zuiderzee langs de Friese kust foerageerden vrijwel uitsluitend uit Kleine Zwanen bestonden en niet uit Wilde Zwanen C. cygnus, die tot dan toe in Nederland als ruimschoots meest algemene geelsnavelige zwaan werd beschouwd (ten Kate 1930). Deze ontdekking heeft Brouwer en Tinbergen klaarblijkelijk ge'inspireerd tot een opmerkelijk breed opgezet ecologisch onderzoek aan deze vogels. De uitgebreide beschrijving van de veranderingen die zich rond de afsluiting van de Zuiderzee met betrekking tot de verspreiding van Kleine Zwanen en hun voedselbronnen hebben voltrokken, maakt een vergelijking met de huidige situatie bijzonder interessant. In het onderstaande verhaal wordt geprobeerd de lijn van ontwikkelingen die door Brouwer en Tinbergen werden beschreven door te trekken naar het heden.

[gratis pdf] [english summary]