VISSER ME (2001) Klimaatsverandering en legdatum: het belang van lange termijnstudies. LIMOSA 74 (4): 164-164.

In de afgelopen 25 jaar is het voorjaar warmer geworden. Dit heeft geleid tot een vervroeging van allerlei fenologische verschijnselen, zoals het uitlopen van bomen, het in bloei komen van planten en de start van de eileg. bij vogels. Zo op het eerste gezicht lijkt klimaatsverandering dus niet tot verstoring te leiden van de synchronisatie tussen de verschillende schakels uit de voedselketens. Die synchronisatie is uiterst belangrijk, omdat er bijvoorbeeld voor vogels maar een korte periode in de jaarcyclus is waarin de omstandigheden gunstig genoeg zijn om jongen groot te brengen. Maar niet alle vogelsoorten vervroegen hun legdatum, en van de soorten die hun legdatum vervroegen is het niet altijd duidelijk of deze vervroeging wei voldoende is.
      Bij het Nederlands Instituut voor Oecologisch Onderzoek worden sinds 1955 in een viertal terre inen de populaties van Koolmees, Pimpelmees en Bonte Vliegenvanger bestudeerd. Gebruikmakend van deze data kunnen we laten zien dat de Koolmees niet eerder is gaan broeden terwijl de periode waarin er volop rupsen zijn wei vervroegd is. Door deze mistiming missen met name de laat leggende Koolmezen de voedselpiek en brengen zij minder jongen groot.
      Twee hypotheses waarom de Koolmezen niet eerder zijn gaan leggen zijn besproken. Ook bij de Bonte Vliegenvanger is er sprake van mistiming, ondanks het feit dat de legdatum wei vervroegd is over de laatste 20 jaar. Maar deze vervroeging is onvoldoende geweest, omdat de Bonte Vliegenvangers niet eerder terugkeren uit hun overwinteringsgebied, en natuurlijk niet eerder kunnen beginnen met leggen dan dat ze terug zijn. Deze twee voorbeelden illustreren duidelijk het belang van lange-termijn series, met name van populaties met individueel gemerkte dieren.

[gratis pdf] [english summary]