BIJLSMA RG (1999) Gelachtsdeterminatie van nestjonge Buizerds Buteo buteo. LIMOSA 72 (1): 1-10.

laarlijks worden in Nederland 1000-2000 Buizerds als nestjong geringd. Slechts een zeer klein deel daarvan wordt op geslacht gedetermineerd. Om biologisch relevante gegevens uit de terugmeldingen te genereren en inzicht in de secundaire seksratio (seksratio bij uitvliegen) te krijgen is geslachtsbepaling echter noodzakelijk. Hiertoe zijn in het verIeden verschillende voorstellen gedaan, waaronder seksebepaling naar gewicht (Mebs 1964), naar minimum tarsusdikte (Walls & Kenward 1995) en naar een combinatie van gewicht, klauwmaat, lengte achtemagel en laterale tarsusdikte (Bijlsma 1997). Er kleven echter vele bezwaren aan de voorstellen: aanzienlijke overlap in maten en gewichten tussen man en vrouw, kleine steekproeven, ontbreken van gegevens over de variatie in afmetingen, geringe reproduceerbaarheid (minimum tarsusdikte) en kans op van het nest springende jongen bij een gewenste minimumleeftijd van 30 dagen. Als uitgangspunt voor seksebepaling gooit het gewicht echter hoge ogen (Bijlsma 1997).
      Het gewicht van een nestjonge Buizerd hangt van talloze factoren af: grootte van het ei (grote eieren resulteren in zwaardere jongen bij de geboorte), leeftijd (tot en met de vierde week toenemend, daarna schommelend met licht stijgende tendens), geslacht (vrouwtjes zwaarder dan mannetjes), tijdstip van de dag ('s ochtends lichter dan's avonds) en voedingstoestand. De scheiding der seksen begint zich na de tweede week duidelijk af te tekenen. Met vorderende leeftijd worden de verschillen tussen man en vrouw steeds groter, totdat de vogels vanaf de dertigste levensdag met een hoge mate van zekerheid kunnen worden gesekst aan de hand van hun gewicht. Een complicerende factor is echter de inhoud van de krop. longe mannetjes met een uitpuilende krop kunnen in de gewichtsklasse van de vrouwtjes verzeild raken (Bijlsma 1997). Maar hoeveel weegt de inhoud van een krop precies? En volstaat kwantificatie van de kropomvang om tot seksebepaling te komen met behulp van het gewicht? Zo niet, welke maten kunnen dan de doorslag geven?

[gratis pdf] [english summary]