MEININGER PL, SCHEKKERMAN H & ROOMEN MWJ VAN (1995) Populatieschattingen en 1%-normen van in Nederland voorkomende watervogelsoorten: voorstellen voor standaardisatie. LIMOSA 68 (2): 41-48.

In de internationale natuurbescherming is het behoud van waardevolle habitats en daarmee de bescherming van soorten in de afgelopen decennia steeds belangrijker geworden. Om waardevolle gebieden in internationaal verband te defini?ren zijn criteria noodzakelijk. Tot dusver zijn deze criteria vooral uitgewerkt voor watervogels, omdat 1) watervogels indicatoren zijn voor de kwaliteit van natte habitats, met alle bijbehorende organismen en 2) ze relatief goed zijn te kwantificeren middels tellingen. Criteria voor het internationale belang van natte gebieden (wetlands) voor watervogelpopulaties zijn voor het Westpalearctisch gebied uitgewerkt onder de Ramsar Conventie (Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat), die van kracht werd in 1975 (Ramsar Convention Bureau 1988). Onder deze conventie is, naast twee criteria in algemene bewoordingen, een numeriek criterium geformuleerd voor een wetland van internationale betekenis. Wetlands zijn onder andere van internationaal belang wanneer 1) er regelmatig meer dan 20 000 watervogels voorkomen, of 2) er regelmatig meer dan 1% van een totale geografische populatie van een watervogelsoort van het gebied gebruikt maakt (Boyd & Pirot 1989, Rooth 1989). Alhoewel in eerste instantie bedoeld als instrument om gebieden te definieren die door de betrokken landen onder de Ramsar Conventie als belangrijke wetlands zouden moeten worden aangewezen en bescherrnd (zie bij voorbeeld voor Nederland: Rooth 1989), hebben de 1%-normen ook een breder gebruik gekregen als een soort weegfactor: een min of meer objectieve standaard om het belang van verschillende watervogelgebieden, of van een gebied in verschillende jaren of perioden van het jaar, te kunnen evalueren. Het gebruik van 1%-normen is dan ook gemeengoed geworden in rapportages van watervogeltellingen in (delen van) Nederland (b.v. Mostert et al. 1990, van Nes & Marteijn 1991, Meininger et al. 1994, Schekkerman et al. 1994). De 1%-norm is soortspecifiek en het vaststellen ervan vereist kennis van de geografische verspreiding en grootte van de populaties die in een gebied voorkomen. De eerste overzichten van populatieschattingen voor watervogels werden soorten zijn opgenomen waarvan op enig moment meer dan 1% van de deelpopulatie in Nederland aanwezig is, of dit binnen afzienbare tijd zau kunnen zijn. Dit overzicht is grotendeels gebaseerd op het rapport van Rose & Scott (1994). Daarin worden voor vele voge1soorten herziene schattingen gegeven van populatiegroottes, gebaseerd op gepubliceerde gegevens uit het midden van de jaren tachtig en later (o.a. Grimmett & Jones 1989, Pirot et al. 1989, Smit & Piersma 1989), maar ook op veel ongepubliceerde gegevens. Voorliggend artikel is bedoeld als een 'standaardlijst' en beoogt uniformiteit te brengen in het gebruik van normen voor watervogels in Nederland gedurende de komende jaren. Deze standaardlijst conformeert zich vrijwel geheel aan het overzicht van Rose & Scott (1994). Voor enkele soorten watervogels waarvoor nog niet eerder 1%-normen zijn opgesteld, wordt aan de hand van literatuurgegevens een norm voorgesteld Roodkeelduiker Gavia stellata Parelduiker Gavia arctica Dodaars Tachybaptus ruficollis Fuut Podiceps cristatus Roodhalsfuut Podiceps grisegena Kuifduiker Podiceps auritus Geoorde Fuut Podiceps nigricollis Aalscholver Phalacrocorax carbo Blauwe Reiger Ardea cinerea Purperreiger Ardea purpurea Roerdomp Botaurus stellaris Lepelaar Platalea leucorodia Knobbelzwaan Cygnus olor Kleine Zwaan Cygnus bewickii Wilde Zwaan Cygnus cygnus Rietgans Anser fabalis Taigarietgans Anser fabalis Toendrarietgans Anser serrirostris Kleine Rietgans Anser brachyrhynchus = Anser fabalis brachyrhynchus Kolgans Anser albifrons Grauwe Gans Anser anser Brandgans Branta leucopsis Rotgans Branta bernicla Brandgans Branta leucopsis Witbuikrotgans Branta hrota = Branta bernicla hrota Bergeend Tadorna tadorna Smient Anas penelope Krakeend Anas strepera Wintertaling Anas crecca Wilde Eend Anas platyrhynchos Pijlstaart Anas acuta Zomertaling Anas querquedula Slobeend Anas clypeata = Spatula clypeata Krooneend Netta rufina Tafeleend Aythya ferina Kuifeend Aythya fuligula Topper # Toppereend Aythya marila Eider # Eidereend Somateria mollissima IJseend Clangula hyemalis Zwarte Zee-eend = Zwarte Zeeeend Melanitta nigra Grote Zee-eend = Grote Zeeeend Melanitta fusca Scholekster Haematopus ostralegus Kluut Recurvirostra avosetta Kleine Plevier Charadrius dubius Bontbekplevier Charadrius hiaticula Strandplevier Charadrius alexandrinus Goudplevier Pluvialis apricaria Zilverplevier Pluvialis squatarola Kievit Vanellus vanellus Kanoet = Kanoetstrandloper Calidris canutus Drieteenstrandloper Calidris alba Kleine Strandloper Calidris minuta Temmincks Strandloper = Kleinste strandloper Calidris temminckii Krombekstrandloper Calidris ferruginea Paarse Strandloper Calidris maritima Bonte Strandloper = Kleine bonte strandloper Calidris alpina = Calidris alpina schinzii Kemphaan Philomachus pugnax Watersnip Gallinago gallinago Grutto Limosa limosa IJslandse Grutto Limosa limosa islandica Rosse Grutto Limosa lapponica Regenwulp Numenius phaeopus Wulp Numenius arquata Zwarte Ruiter Tringa erythropus Tureluur Tringa totanus Groenpootruiter Tringa nebularia Bosruiter Tringa glareola Witgat = Witgatje Tringa ochropus Oeverloper Actitis hypoleucos = Tringa hypoleucos Steenloper Arenaria interpres Dwergmeeuw Hydrocoloeus minutus = Larus minutus Kokmeeuw Chroicocephalus ridibundus = Larus ridibundus Stormmeeuw Larus canus canus Kleine Mantelmeeuw Larus fuscus Zilvermeeuw Larus argentatus Grote Mantelmeeuw Larus marinus Drieteenmeeuw Rissa tridactyla Grote Stern Thalasseus sandvicensis = Sterna sandvicensis Visdief = Visdiefje Sterna hirundo Noordse Stern Sterna paradisaea = Sterna macrura Groenlandse Kanoet Calidris canutus islandicus

[gratis pdf] [english summary]