(2002) Recensie: Danko S. ...(et al) 2002. Birds distribution in Slovakia. LIMOSA 75 (4): 176-176.

Birds distribution in Slovakia. Danko S, Darolova A. & Krinstin A (eds.). 2002. VEDA, Bratislava. 688 p. ISBN 80-224-0714-3. Te bestellen via www.veda-sav.sk

Met de afscheiding van de 'Slovenskej republiky' van het voormalige Tsjecho-Slowakije in januari 1993 zat de ornithologische gemeenschap van Slowakije zonder een nationale vogelverspreidingsatlas. Bovendien was het meest recente werk, over de periode 1973-77 (Stastny et al. 1987), "in Slovakia influenced by … insufficient coverage of mapping squares". Reden om de opgedane kennis sinds 1980 te ordenen, aan te vullen in 1995-99 (m.b.v. 271 karteerders) en te beschrijven (m.b.v. 31 auteurs).
      Het boek is opgebouwd rond vier hoofdstukken, veelal met een royale Engelse samenvatting. Tevens gaan alle soortbesprekingen, figuren en tabellen vergezeld van een uitgebreide Engelstalige tekst. Na een ministerieel voorwoord wordt in de 'Introduction' deze atlas in historisch perspectief geplaatst. In het hierop volgende hoofdstuk 'Natural conditions in Slovakia' helaas geen Engelse samenvatting, maar wel veel informatieverschaffende kaarten en tabellen (o.a. topographic map, vegetation altitude zones, important bird areas). Het hoofdstuk 'Methods' verhaalt van het 'veldwerk': enerzijds een samenvatting van de verzamelde gegevens sinds 1980 ('listed per square') en anderzijds een gerichte inventarisatie van de 429 onderscheiden atlasblokken in 1995-99 (12 x 11 km, DFS grid). Bij laatstgenoemde inventarisatie zijn zowel broedvogels, trekvogels als wintervogels in kaart gebracht, waarbij ook aandacht werd besteed aan mate van broedzekerheid en aantalschattingen van broed- en niet-broedvogels. Het omvangrijke hoofdstuk 'Results' bevat naast de soortteksten (o.a. 'biotope types', 'altitudes', 'conservation status'), inclusief één of twee verspreidingskaarten, ook een algemeen overzicht van de Slowaakse avifauna (o.a. in 1980-99 330 soorten vastgesteld waarvan 217 broedend). Het boek wordt gecompleteerd met referenties (c. 1100!), een lijst met afkortingen en een index.
      Wat te zeggen over deze kloeke pil. Het boek is netjes afgewerkt en oogt compleet: een beter overzicht van de Slowaakse avifauna kan men zich nauwelijks wensen. De atlas kwam bovendien ook mooi op tijd: de broedvogelverspreidingskaarten waren nog niet droog of ze werden al ingezet voor een 'gapanalyse' van de veel minder talrijk aanwezige kwantitatieve verspreidingsgegevens tijdens de voorbereiding van de aanwijzing van Belangrijke Vogelgebieden in het kader van de aanstaande toetreding tot de Europese Unie. Verder plaatst Slowakije zich met de publicatie van niet-broedvogelverspreidingskaarten in een nog steeds select groepje Europese landen. En dan de kaarten; al bladerend besef je dat een bezoek aan het bruisende Bratislava (op nog geen 50 km van Wenen!) weliswaar zijn/haar geneugten kent, maar dat het achterland nog veel meer te bieden heeft. Hoewel het laagland in het zuidwesten (o.a. langs de grensrivieren Donau en Morava) en het zuidoosten (o.a. het Senné visvijvercomplex) vele specialiteiten herbergt, zijn het toch vooral de soorten van de bossen en de bergen in het centrale en noordelijk deel van Slowakije die haar niet alleen geografisch gezien plaatsen in het hart van Europa en de Europese vogel- en natuurliefhebber: wat te denken van 800-900 paren Schreeuwarend, 35-40 Keizerarend, 1000-1500 Dwerguil, 700-1000 Oeraluil, 1500-2500 Witrugspecht, 800-1200 Drieteenspecht, 50 000-100 000 Kleine Vliegenvanger en 70 000-150 000 Withalsvliegenvanger.
      Al met al een prima naslagwerk voor wie is geïnteresseerd in de Centraal-Europese avifauna. Verder ook een ijkpunt voor vergelijkbare publicaties van andere Centraal en Oost-Europese landen en hopelijk ook een startpunt voor het opzetten van een monitoringnetwerk voor deze rijke maar niet zonder meer veiliggestelde natuurwaarden.

Recensie van Pim de Nobel

[gratis pdf] [english summary]