Ward J.M., Blount J.D., Ruxton G.D. & Houston D.C. (2002) The adaptive significance of dark plumage for birds in desert environments. ARDEA 90 (2): 311-323

Algemeen wordt aangenomen dat woestijnbewonende vogelsoorten vaker een overwegend donker verenkleed hebben dan vogels die niet in woestijnen voorkomen. Een vergelijkende analyse die dat onomstotelijk aantoont, ontbreekt echter. Er zijn sinds de waarnemingen van Buxton in 1923 verschillende hypotheses ontwikkeld om de evolutionaire oorsprong van dit fenomeen te verklaren. In dit overzichtsartikel worden de hypotheses tegen het licht gehouden. Donkere veren zijn beter bestand tegen slijtage dan lichtgekleurde veren; in het extreme woestijnmilieu met zand als schuurmiddel is een slijtvast verenkleed van groot belang. Bovendien biedt een donker verenpak een betere absorptie van ultraviolette straling en daarmee is een betere bescherming van de inwendige organen mogelijk. Een andere fysiologische verklaring gaat ervan uit dat de hoeveelheid hitte op huidniveau kan worden gereduceerd, zodat de kans op hittestress wordt verkleind, al dan niet onder gebruikmaking van wind, het ‘openzetten’ van veren (ptilo-erectie) en gedragsaanpassingen (schaduw zoeken, hijgen, keelvibreren). Vanuit het gedrag geredeneerd kan een zwart verenkleed overdag in woestijnen ook een sociale functie vervullen (maximaal contrast met de omgeving), terwijl het ’s nachts voor camouflage zorgt. Deze hypotheses sluiten elkaar niet uit, noch zijn ze alle getest. Daar komt bij dat meestal voorbij wordt gegaan aan de mogelijkheid dat soorten met een donker verenkleed een zelfde afstammingsgeschiedenis kunnen hebben. In dat geval zou adaptatie aan het woestijnklimaat misschien een minder grote rol spelen. Om het relatieve belang van uiteenlopende selectiemechanismen op de evolutie van een donker verenkleed in woestijnbewonende vogels te ontwarren, zijn nieuwe studies nodig die rekening houden met de afstamming van soorten.