LEYRER J (2006) Ruimtegebruik van overwinterende Kanoeten op de Banc d'Arguin, Mauretanië. LIMOSA 79 (1): 26-27.

Themadag 'Telemetrie'

Met behulp van radiotelemetrie en aflezingen van gekleurringde vogels hebben wij de grootte van de activiteitsgebieden bestudeerd van Afrotropische Kanoeten Calidris c. canutus op de Banc d'Arguin, Mauretanië. In december 2003 voorzagen we hier 20 Kanoeten van een zender na ze te hebben gevangen in mistnetten op twee verschillende hoogwatervluchtplaatsen (HVP's). Gedurende twee weken registreerden automatische ontvangststations wanneer de vogels de HVP's bezochten. In dezelfde periode zochten we het studiegebied dagelijks af met draagbare ontvangers. Daarna werd het gebied nog geregeld afgezocht tot eind april 2004. In december 2004 werd intensief gezocht naar Kanoeten die in de voorgaande jaren van kleurringen waren voorzien.
      De automatische ontvangststations vingen geregeld signalen op van 14 verschillende Kanoeten. Elk individu werd vrijwel alleen geregistreerd op de HVP waar hij was gevangen. In totaal werden 17 Kanoeten op enig moment gelokaliseerd tussen midden december 2003 en midden februari 2004. Buiten het reguliere studiegebied werd geen enkel signaal opgevangen. Aanvullende waarnemingen wezen uit dat gekleurringde vogels meestal dicht bij de HVP werden gezien waar ze waren gevangen, zowel in dezelfde winter als in volgende winters. Deze resultaten suggereren dat Kanoeten een hoge mate van plaatstrouw vertonen, zowel binnen als tussen winters. De vogels lijken ook een klein activiteitsgebied te hebben: op grond van onze gegevens schatten we dat overwinterende Kanoeten op de Banc d'Arguin een gebied van 2-16 km2 benutten.
      Deze resultaten bevestigen eerdere hypothesen dat Kanoeten die in de tropen overwinteren kleinere activiteitsgebieden hebben dan vogels op gematigde breedten. Studies aan Kanoeten in de Nederlandse Waddenzee lieten activiteitsgebieden zien van ongeveer 800 km2, gemeten over enkele weken, en in gematigd Patagonië, Zuid-Amerika, bezochten de vogels een gebied van ca. 200 km2 in de loop van de winter. In Roebuck Bay, NW-Australië, hadden de vogels activiteitsgebieden van ongeveer 20 km2, iets groter dan op de Banc d 'Arguin, maar duidelijk kleiner dan in gematigde gebieden. Een van de oorzaken van dit verschil zou kunnen liggen in de ruimtelijke en temporele beschikbaarheid van voedselbronnen. In tropische gebieden ontbreken zowel de seizoenssynchronisatie in de reproductie van de prooidieren als onvoorspelbare weersomstandigheden in de winter (ijsgang, stormen). Daardoor bieden ze veel voorspelbaarder voedselomstandigheden dan gematigde gebieden. Kanoeten kunnen zich daardoor beperken tot een kleiner activiteitsgebied. In de komende tijd gaan we verder onderzoek doen naar de voorspelbaarheid van het voedselaanbod en naar andere factoren die het ruimtegebruik van Kanoeten kunnen beïnvloeden (bijvoorbeeld de aanwezigheid van predators), om verdere ecologische verklaringen te vinden voor deze contrasterende patronen.

[pdf alleen voor leden] [english summary]